سرنگونی سریع حکوت سوریه به رهبری بشار اسد بدون تردید، یک نقطه عطف برای منطقه پرتحول خاورمیانه می‌تواند باشد. تغییر حکومتها در کشورها، آن هم در منطقه‌ای با تنشهای پیچیده خاورمیانه اثرات متعدد و گوناگونی بر روندهای موجود خواهد گذاشت. به همین دلیل سرنگونی رژیم بعثی سوریه هم به تغییراتی در عرصه‌های مختلف منجر خواهد شد.
به طور کلی می‌توانیم بگوییم در منطقه‌ای مشابه خاورمیانه که مهمترین قطب تولید نفت جهانی است، هر نوعی بی‌ثباتی به بی‌ثباتی در بازار نفت هم می‌انجامد. این اثرات گاه میان مدت و بلندمدت هستند و گاه مقطعی و روانی. شاید همین مهم بسیاری از صاحب نظران غربی و غیر غربی را به این نتیجه رسانده که نباید اجازه داد بی‌ثباتی بر منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا سایه افکنده چرا که نوسانات در این بخش جهان، به دیگر نقاط هم سرایت خواهد کرد.
تحولاتی می‌توانند بر بازارها و به طور خاص بازار نفت اثر میان و درازمدت بگذارد که دامنه آن بر عرضه و تقاضا اثر بگذارند. چرا که در بازار نفت و گاز هم وقتی تعادل میان عرضه و تقاضا به هم می‌خورد، قیمتها به طور پایدار گران یا ارزان می‌شوند. هر گاه تحولات به نحوی باشد که عرضه تغییر کند (به طور مثال در یک تولیدکننده مهم اتفاقاتی رخ دهد که میزان تولید آن کاهش یابد) یا اینکه به کاهش یا افزایش تقاضا منجر شود. مثلا وقتی دولت چین اقداماتی در دستور می‌گذارد که به افزایش نیاز آن کشور به انرژی ختم می‌شود، به نحوی محسوس تفاضای نفت و گاز بالا می‌رود و همین نیز به تغییرات قیمتی پایدار منجر می‌شود.
با این مقدمه می‌توان گفت وقایع سوریه به تحولاتی پایدار در زمینه بازار جهانی نفت منجر نمی‌شود. از یک طرف این کشور تولیدکننده مهمی در بازار نفت نبوده و نیست. منابع محدود آن هم از آغاز جنگ داخلی سوریه در اختیار دولت بعثی نبوده و گروههای دیگری که این مناطق را در اشغال خود داشتند امکان صادرات همان منابع محدود نفت را هم در دست گرفته بودند. به این ترتیب سقوط دولت اسد چنان نبوده بتواند حتی تولید نفت در منابع محدود این کشور را هم تحت تاثیر قرار دهد.
از سوی دیگر سوریه زیر بار فشار جنگ داخلی مدتهاست که برنامه های توسعه‌ای و صنعتی آن معلق مانده است. در این کشور جنگ زده مانند هر کشور بحرانی دیگری، برنامه‌های توسعه و عمرانی متوقف می‌شوند و درآمدهای عمومی صرف تبعات جنگ و یا مقابله با مخالفان می‌شود. همین امر سبب می‌شود تا در زمینه تقاضای نفت در بازارهای جهانی هم تحولات سوریه نقش چندانی نداشته باشند.
به همین جهت باید گفت که وقایع سوریه در بازار جهانی نفت تاثیر چشمگیری به دنبال ندارد و اگر هم در روزهای آینده شاهد نوساناتی در بازارها یا قیمت جهانی «طلای سیاه» باشیم، باید این وقایع را موقتی بدانیم.
سفیر پیشین ایران در اوپک
223223
