دیدار تیمهای سپاهان و پرسپولیس در استادیوم نقش جهان، تنها با حضور تماشاگران زن برگزار شد. این تصمیم به دنبال توهینهایی اتخاذ شد که فصل گذشته از سوی هواداران مرد سپاهان به هواداران زن پرسپولیس صورت گرفت.کمیته انضباطی فوتبال بهمنظور احترام به حقوق زنان و جلوگیری از تکرار چنین رفتارهایی چنین تصمیمی را اجرایی کرد. این تصمیم را میتوان از چند زاویه مورد بررسی قرار داد.
خیلی دور نیست روزگاری که زنان نمیتوانستند وارد ورزشگاه شوند و مسابقه تیمهای فوتبال مورد علاقه خودشان را ببینند. اکنون اما یک ورزشگاه به طور کامل به زنان اختصاص یافته است. تصمیم به برگزاری این بازی ویژه برای زنان، یک گام بزرگ در راستای حمایت از حقوق زنان در عرصههای ورزشی است. حضور زنان در ورزشگاهها و مشارکت فعال در رویدادهای ورزشی یکی از حقوق انسانی است که باید بهطور کامل به آن احترام گذاشته شود. این اقدام میتواند بهعنوان الگو و پیشقدم در جهت ارتقای احترام به حقوق زنان در فضاهای عمومی و ورزشی تلقی شود.
البته برخی سایتهای خبری درنقد این تصمیم نوشتهاند: «این تصمیم به نوعی تقویت رویکردهای نابرابر جنسیتی است. وقتی از زنان به عنوان ابزاری برای تنبیه مردان استفاده میشود، پیام منفیای در جامعه ارسال میشود که زنان همچنان در موقعیتهای اجتماعی ضعیفتر و وابسته به شرایط خاص قرار دارند» . اما این نقد وارد نیست. چون چنین دیدگاهی احتمالاً تصویری سادهانگارانه از واقعیت وضعیت زنان در جامعه است. در حقیقت، اقدام کمیته انضباطی برای برگزاری مسابقه سپاهان و پرسپولیس تنها با حضور زنان، بههیچوجه به معنای تقویت نابرابری جنسیتی نیست، بلکه میتواند گامی در راستای مقابله با بیاحترامی و توهین به حقوق زنان و تأسیس یک فضای عادلانهتر و ایمنتر برای آنان باشد.
این تصمیم نهتنها فرصتی برای حمایت از حقوق زنان است، بلکه به زنان این امکان را میدهد که صدای خود را در زمینههای مختلف اجتماعی و فرهنگی بهطور مؤثرتر مطرح کنند. زنان با حضور در ورزشگاهها، زنان میتوانند در فضاهایی که غالباً مردانه بودهاند، بهطور فعال مشارکت داشته باشند و بر دیدگاهها و نگرشهای مردسالارانه فائق آیند. این امر در نهایت بهطور غیرمستقیم موجب تقویت موقعیت اجتماعی زنان خواهد شد. این تصمیم میتواند برابریهای جنسیتی را تقویت کند و به ارتقای تقویت جایگاه اجتماعی زنان و تشویق مشارکت بیشتر آنان در فعالیتهای عمومی منجر شود.
درواقع باید در نظر داشت که تصمیم اخیر به هیچ وجه نافی برابری جنسیتی نیست، چون پاسخ به شرایط خاصی است که بهطور مکرر در جامعه مشاهده میشود. این تصمیم نه تنها باید از دیدگاه برابری جنسیتی بلکه از منظر احترام به کرامت انسانی و حفظ امنیت در فضاهای عمومی بررسی شود. در واقع، هنگامیکه قوانین و تصمیمات مختلف برای حفاظت از گروههایی خاص وضع میشوند، باید در نظر گرفت که این اقدامات بهطور مثبت به روند تغییرات اجتماعی کمک خواهند کرد و نه تقویت تفکیکها.
نکته دیگر این که چنین تصمیمی میتواند بهطور موقت یک فضای امن برای زنان ایجاد کند، تا در صورتی که در گذشته بهدلیل رفتارهای آزاردهنده یا توهینآمیز در ورزشگاهها احساس ناامنی کردهاند، بتوانند در شرایطی کنترلشدهتر و امنتر حضور داشته باشند. این رویکرد میتواند بهعنوان یک پاسخ به نقض حقوق زنان در فضاهای عمومی عمل کند.
همچنین باید این تصمیم را از منظر حضور آقایان در ورزشگاهها نیز مورد بررسی قرار داد. چون این تصمیم میتواند پیامهای مختلفی برای مردان داشته باشد. نخستین پیام آن این است که رفتارهای زننده و توهینآمیز از سوی مردان، چه در ورزشگاهها و چه در دیگر فضاها، غیرقابل پذیرش است و عواقب دارد. این اقدام بهطور غیرمستقیم تأکید میکند که رعایت حقوق زنان و برخورد محترمانه با آنان باید در همه شرایط بهویژه در فضاهای عمومی مانند ورزشگاهها مدنظر قرار گیرد.
دومین پیام، مسئولیتپذیری در قبال رفتارهای جمعی است. تصمیم کمیته انضباطی به نوعی به مردان یادآوری میکند که جامعه باید از رفتارهای نادرست و تبعیضآمیز دست بکشد و شرایطی فراهم کند که همه افراد، صرفنظر از جنسیت، بدون ترس و آزار بتوانند در فضاهای عمومی حضور یابند.
در نهایت، ممکن است این تصمیم باعث بازنگری مردان در نگرشهای خود نسبت به زنان شود و به آنها نشان دهد که تغییرات فرهنگی و اجتماعی ممکن است در نتیجه رفتارهای مسئولانه و مدنظر قرار دادن حقوق دیگران شکل بگیرد. بنابراین، این اقدام میتواند تأثیر مثبتی در تغییر نگرشها و تقویت احترام به زنان در جامعه داشته باشد.
جدای از نقدها و تحلیلهای مختلف درباره تصمیم برگزاری مسابقه سپاهان و پرسپولیس با حضور تنها زنان در ورزشگاه، در حال حاضر باید منتظر نتایج عملی این اقدام باشیم. این تصمیم از یک سو ممکن است بهطور موقت فضای امنتری برای زنان در ورزشگاهها ایجاد کند و پیام مثبتی در حمایت از حقوق زنان ارسال کند. اما از سوی دیگر، ممکن است انتقادات و چالشهایی را نیز بههمراه داشته باشد. در کوتاهمدت، این تصمیم میتواند بهعنوان یک واکنش فوری به رفتارهای نامناسب هواداران مرد و همچنین یک تلاش برای جلب توجه به مسئله حقوق زنان در ورزشگاهها محسوب شود.
با این حال، باید صبر کرد تا ببینیم آیا این اقدام بهطور واقعی تأثیر مثبتی بر فرهنگ عمومی و تعاملات میان هواداران خواهد داشت یا صرفاً یک واکنش مقطعی است. آیا در آینده زنان باز هم با مشکلاتی از این دست در ورزشگاهها رو به رو میشوند؟ یا اینکه این تصمیم در راستای ایجاد توازن و فرصتهای برابر برای زنان در ورزشگاهها قرار دارد؟ تا زمانی که این تجربیات بهطور کامل بررسی نشوند، نمیتوان نتیجهگیری قطعی کرد و باید منتظر دیدگاههای بیشتری بود.
258 258